İyi Tarım Uygulamaları (İTU)

Tarımsal üretim sisteminin çevre, insan ve hayvan sağlığına zarar vermeyen tarımsal üretimin uygulanması için gereken işlemlere İyi Tarım Uygulamaları (İTU) denir. Topraktan sofraya kadar uzanan bütün üretim ve pazarlama aşamalarını kapsar.

Tarım sektöründe bir kalite sistemi olan İTU arazideki üretime odaklıdır. Entegre bitki yetiştiriciliği ve entegre mücadeleyi kapsar.

Amaçları şu şekilde özetlenebilir:

Çevreyi koruma
Doğal kaynakları koruma
İnsan ve hayvan refahı
Gıda güvenliği
Tarımda izlenebilirlik ve sürdürülebilirlik
Çalışanların sosyal güvenliğini ve sağlığını koruma,

İyi Tarım Uygulamaları ile üreticilerimizin kazancı ve rekabet gücü artarken, tüketicilerin de sağlığı korunmuş olur.

İYİ TARIM UYGULAMALARINDA SÜREÇ

İyi Tarım Uygulamaları ile üretim yapmak isteyen üretici, üretici örgütü, müteşebbis İTU konusunda yetkilendirilmiş kuruluşlara başvurarak üretim sürecinin kayıt altına alınmasını sağlar. Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş kuruluşlar, üretimin ilk aşamasından başlayarak hasat ve pazara arz edilmesine kadar olan süreçte uygulanan işlemlerin İTU kriterlerine uygun olarak yapılıp yapılmadığını kontrol ederek sertifikalandırır.

Tarımsal ürünlerin kontrol ve sertifikasyonu, bireysel sertifikasyon ve grup sertifikasyonu olmak üzere iki şekilde yapılır.

Seçenek 1: Bireysel sertifikasyon: Gerçek veya tüzel kişilerin malik veya kiracılık sıfatıyla tasarrufu altında bulunan alanlarda üretim yapmaları halinde bireysel sertifikasyon yapılır. Sertifikasyon kapsamındaki ürünün üretiminin yapıldığı tüm alanlar, yılda en az bir kez KSK tarafından kontrol edilir. Uygunluğu onaylandıktan sonra kendi adına kayıtlı ürünlerle ilgili geçerlilik süresi, düzenlendiği tarihten itibaren en fazla on iki ay olan İTU sertifikasını alır.

Seçenek 2: Grup Sertifikasyonu: Üretici örgütü veya müteşebbis çatısı altında sözleşmeyle bir araya gelen üreticilerin malik veya kiracılık sıfatıyla tasarrufu altında bulunan alanlarda üretim yapması halinde grup sertifikasyonu yapılarak üretici örgütü adına İTU sertifikası alır.

İyi Tarım Uygulamaları ile tarımsal üretimde kalite, tarımsal üretimin yapıldığı çevre ve üretimde çalışanların refahı da göz önünde bulundurulduğundan;

ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi,
ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi,
OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi standartları da kullanılmaktadır.

Böylece iyi tarım uygulamaları şartlarına uygun şekilde elde edilen ürünün, insan sağlığına zararlı kimyasal, mikrobiyolojik ve fiziksel kalıntılar içermediği; çevreyi kirletmeden ve doğal dengeye zarar vermeden üretildiği; üretimi sırasında insan ve diğer canlıların olumsuz etkilenmediği; üretildiği ve tüketildiği ülkelerin tarımsal mevzuatına uygun olarak üretildiği belge ile garanti altına alınmış olmaktadır.

UYGULAMA

Başvuru İşlemleri

Ürünlerini İTU kapsamında belgelendirmek isteyen üretici, üretici örgütü, müteşebbis öncelikle İTU Belgelendirme Başvuru Formuile başvuruda bulunur. Bilgilerin ve ekli dokümanların gözden geçirilip uygun olduğuna karar verilmesi doğrultusunda başvuru sahibi için bir teklif hazırlanır ve onay için başvuru sahibine gönderilir.
Teklifi onayladıktan sonra, KSK ve başvuru sahibi arasında sözleşme imzalanır. Belgelendirilecek ürünlerin hasat zamanları dikkate alınarak bir kontrol planı hazırlanır , başvuru sahibine ve kontrolden en az 7 gün öncesinde ilgili Tarım İl Müdürlüğüne bildirilir

Kontrol Süreci

Kayıt altına alınan üretim sürecinin İTU kriterlerine uygunluğunu belirlemek, kayıtları tutmak, sonuçları rapor etmek üzere kontrolör tarafından gerçekleştirilen işlemlerdir.

Kontroller, İTU Kontrol Noktaları ve Uygunluk Kriterlerine uygun olarak tüm kontrol noktalarının kontrol edilerek üreticinin uygunluk düzeyinin belirlenmesi ile gerçekleştirilir. Yeterli uygunluk düzeyine ulaşmış üretici, analiz sonuçlarında yürürlükte olan maksimum bitki koruma ürünü kalıntı sınırlarını aşan miktarda kalıntı tespit edilmediği durumda İTU Sertifikası almaya hak kazanır.

Yeterli uygunluk düzeyinde olmayan üreticilere, tespit edilen uygunsuzlukları gidermeleri için 28 günlük bir süre tanınır. Üreticinin bu süre sonuna kadar uygunsuzluklarını kanıtları ile gidermesi sonucunda İTU Sertifikası almaya hak kazanır.

Sertifikasyon Süreci

Kontrol sonuçlarının değerlendirmesi sonucunda sertifika verilmesine herhangi bir engel görülmemesi durumunda, sertifika yayın tarihinden itibaren 12 ay geçerli olmak üzere ilgili ürünler için İTU Sertifikası düzenlenir.