Tarımda ürünlerin belgelendirme hususu, gıda sektöründe devamlı gelişme göstermesi, tüketiciye verilen güvenin gittikçe öneminin artması ve birbirinden farklı tüketici taleplerini karşılamak için vazgeçilmez olmuştur.
Tarımda ürün belgelendirme çalışmalarını üç ana başlıkta inceleyebiliriz:
- İyi Tarım Uygulamaları
- AP
- Organik Tarım Uygulamaları
İyi Tarım Uygulamaları
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından, 2004 yılında İyi Tarım Uygulamaları hakkında yönetmelik çıkarılmış ve 2010 yılında bu yönetmelik revize edilmiştir. Aşağıdaki hedefleri gerçekleştirmek üzere, İyi Tarım Uygulamalarının ilke ve prensiplerini düzenlemektedir:
- Doğal kaynakların korunması hususu
- Tarımda üretimin, insan-hayvan-çevre sağlığına zararsız olması hususu
- Tarımda üretimin izlenebilir ve sürdürülebilir olması hususu
- Pazara güvenilir tarım ürünleri sunulması hususu
2006 yılında tarım ürünlerinde, iyi tarım ürünleri belgelendirme çalışmaları başlamıştır. 2006’dan itibaren, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından, uygunluk değerlendirmesi yapacak kuruluşlara yetki verilmeye başlanmıştır. Belge için başvuru yapan üretici firmalar, Belgelendirme kuruluşları tarafından üretim süreçleri denetlenir ve uygun olduğu ispat edilirse, İyi Tarım Uygulamaları Belgesi firma adına düzenlenir.
Belgelendirme sürecinde yapılan denetim çalışmaları, tarımda üretimin ilk adımından başlanarak ürünün tarladan toplanmasından tüketiciye sunulmasına kadar tüm süreçleri kapsamaktadır. Belgelendirmeye yapacak kuruluş, her bir sürecin uygulama işlemlerini denetleyerek, İyi Tarım Uygulamalarının ilke ve prensiplerine uygun yapılıp yapılmadığını kontrol etmektedir.
GLOBALG.AP
Gezegenimizin ekolojik dengesinin değişmesi beraberinde, nüfusun giderek artması, beslenme alışkanlıklarımızın farklılaşması, tarımda yeni tekniklerin ve tarımda ürünlerin yeni yöntem işlenme tekniklerinin ortaya çıkması, bununla insan sağlığına tehlike sunmayacak ürün bulunmasında çok önemli sorunları getirmektedir.
Bilinçli tüketicilerin son zamanlarda daha fazlalaşması ile birlikte, gıda üretiminde güvenilir olduğu ispatlanmış ürünler talep edilmeye başlanmıştır. Gıda güvenliği hususu, gıda üretiminin yalnızca insan sağlığına zararsız bulunması ve(veya) gıda hijyeninin belirlenen koşullarda olması değildir. Gıda güvenliği hususu, gıda ürünlerinin üretim aşamasında gıda üreticilerinin toplum, çevre ilişkileri, insan sağlığına gösterdikleri hassasiyet ile de doğrudan ilişkilidir.
1997 yılında ilk kez GAP (Good Agricultural Practices) kavramı karşımıza çıkmıştır. Tüketicilere, gıda ürünlerinin güvenilirliği ve sürdürülebilirliği kanıtlamak amacıyla ortaya çıkmıştır. Daha sonralarda adı GLOBALG.AP olarak değiştirilen bu standart, ürünlerin tarladan tüketiciye ulaşana kadar ürün kalitesini arttırma ve güvenilirliğini sağlaması amaçlanmaktadır.
GLOBALG.AP, meyve ve sebzelerin AB ülkelerine ihracatında ön koşul olarak belirlenmiştir. Perakendecilerin, tüketicilere ürün izleme güvencesi sağlayan bir belgedir. Belgenin standartları, tüketicinin talep etiği güvenlik şartlarını minimum seviyede tanımlamaktadır. Tüketici, satın aldığı gıda ürünlerinde aşağıdakilerden emin olmak isterler:
- Mikrobiyolojik, kimyasal ve fiziksel açılardan zararsız olmalıdırlar
- Üretim aşamalarında, ekolojik dengeye ve çevreye zararsız olmalarıdır
- Mevcut yasalar çerçevesinde üretilmiş olmalıdırlar
- Sektörde çalışanların sağlık ve güvenlik koşullarını iyi seviyede olmaları için önlem alınmış olmalarıdır
Organik Tarım Uygulamaları
Tarımsal üretimde bilindiği gibi kimyasal gübre ve ilaç kullanımının ciddi boyutlara ulaşması ve bu durumun getirisi olarak insan sağlığına ve doğaya verdiği olumsuz etkilerdir. Organik Tarım bakış açısı, günümüzdeki bu olumsuz etkilerin ve ticari problemlerin çözülebilmesini amaçlayan alternatif bir yöntemdir. Organik Tarım denilince bazı ülkelerde ekolojik tarımı, bazılarında ise biyolojik tarım olarak farklı şekillerde ifade edilmektedir. AB, bu üç ifadeyi de 2092/91 sayılı maddesi olan Avrupa Birliği Organik Tarım Yönetmeliği’nde bir arada kullanmıştır. Avrupa Birliği Organik Tarım Yönetmeliği, Dünya Organik Tarımı da şekillendirmektedir. AB ülkeleri, dünyadaki tüm organik gıda pazarlarının yarısını tutmaktadır.
Türkiye’de 2005 yılında Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından çıkarılan Organik Tarımın Esasları ve Uygulamasına İlişkin Yönetmelik’te, organik tarım ürünleri kavramı yerinde yalnızca organik kullanılmıştır. Organik Tarımın Esasları ve Uygulamasına İlişkin Yönetmelik, organik tarımsal eylemlerin sürdürülmesi, ekolojik dengenin bozulmaması, organik tarım üretiminin ve pazarlanmasının düzenlenmesi, geliştirilmesi ve daha yaygın hale gelmesine yönelik hususların belirlenmesi amaçlanarak çıkarılmıştır.
Organik ürünleri yetiştirmek, işlemek veya pazarlamak için yasal olarak sertifikasyon gereklidir ve tüm organik çiftlikler ve şirketler yılda en az bir kez bir sertifikasyon kuruluşu tarafından denetlenir. Bu, organik sembolünü gördüğünüzde, satın aldığınız yiyecek ve içeceğin insanlar, hayvanlar ve vahşi yaşam için daha iyi ve doğal çevreye saygılı bir şekilde yapıldığına güvenebilirsiniz.
Naviga, tarımda ürün belgelendirme hizmeti veren kuruluşlardan biridir. Bu konuda daha fazla bilgi sahibi olmak için bizimle iletişime geçin.
